Een gebroken hart? re-wire the brain!

Dat gevoelens van liefde en liefdesverdriet een oorsprong vinden in neurologische patronen in de hersenen, is nog niet zo lang bekend. Maar dat die kennis daarmee ook een interessante remedie tegen de pijn in zich zou kunnen hebben….

wil je meteen weten hoe? scroll dan helemaal naar beneden!

De eerste gecombineerde onderzoeken naar de hersenen en liefde, van rond 2005, legden een fundament voor toekomstige onderzoek: hoe ziet een verliefd brein er uit. In een onderzoek onder leiding van psycholoog Art Aron, neuroloog Lucy Brown en antropoloog Helen Fisher, bekeken personen die diep verliefd waren beelden van hun geliefde terwijl hun hersenen gescand werden middels fMRI-techniek. fMRI brengt neurale activiteit in kaart door veranderingen in de bloedstroom te meten in de hersenen. Een vuurwerk van geel, groen en blauw van de fMRI over de grijze materie – toonden duidelijk aan dat romantische liefde resulteert in een toevoer van dopamine in de nucleus caudatius.

Beloningssysteem
De nucleus caudatius is onderdeel van de basale ganglia en wordt geassocieerd met wat in de psychologie ‘motivatie en doelgericht gedrag’ of het ‘beloningssysteem‘ genoemd wordt. Dat delen van dit gebied oplichten, zou betekenen dat liefde niet zozeer een emotie op zich is – hoewel aspecten ervan duidelijk zeer emotioneel zijn – als wel een ‘doelgerichte motivationele staat’. Dus wat de bedrading van de hersenen betreft, is romantische liefde niet meer dan de motivatie om het voorwerp van je genegenheid (je geliefde) te verkrijgen en te behouden.

Liefde is een drug
Maar romantiek is niet de enige input die ervoor zorgt dat dopamine over deze neuronen-snelweg door het beloningssysteem gejaagd wordt. Nicotine en cocaïne volgen precies hetzelfde patroon:
gebruik het > dopamine komt vrij > het voelt goed en > je wilt meer – je bevindt je in een ‘doelgerichte motiverende staat’.
Dit bracht wetenschappers tot de logische conclusie dat, wat de bedrading van de hersenen betreft, verliefdheid niet is alsóf je verslaafd bent.
Je bént verslaafd.

liefdesverdriet uitgelegd
Net zoals liefde verklaard kan worden door fMRI-scans, zo kan ook liefdesverdriet hierdoor uitgelegd worden. In 2010 ging het team dat voor het eerst fMRI-scans gebruikte om liefde en de nucleus caudatius -het beloningssysteem- met elkaar te verbinden, de hersenen observeren wanneer woede en gekwetste gevoelens als gevolg van een verloren liefde de kop opstaken. Ze verzamelden een groep individuen die zich in de eerste fase van een breuk bevonden. Gebroken harten die aangaven dat ze ongeveer 85 procent van hun wakkere uren aan hun afwijzing dachten, ernaar verlangden om zich met hem of haar te herenigen. Bovendien meldden al deze verliefden ‘tekenen van een gebrek aan emotiebeheersing op een regelmatige basis sinds de eerste breuk’. Dit omvatte ongepast telefoneren, schrijven of e-mailen, smeken om verzoening, urenlang huilen, te veel drinken en/of dramatische invallen in het huis, de werkplek of de sociale ruimte van degene die hen afwees waarna ze hun woede, wanhoop of hartstochtelijke liefde uitten. Met andere woorden, elk van deze beroofde zielen zat in behoorlijk zwaar weer!

Vervolgens lieten de onderzoekers hun proefpersonen naar foto’s van hun geliefde kijken (de “afwijzende stimulus” genoemd), tegelijkertijd aangespoord om hun gevoelens en ervaringen te delen, wat uitspraken als “Het deed zoveel pijn” en “Ik haat wat hij/zij me heeft aangedaan ” en “hij/zij heeft me kapot gemaakt” opleverde.

Uitgestelde beloning en hersenactiviteit
Want wat het beloningssysteem betreft, ze waren nog steeds “verliefd”. Dit loopt keurig parallel met de ontdekking dat liefde net zo verslavend kan zijn als cocaïne en nicotine.
Alleen omdat de “beloning” werd uitgesteld (of, feitelijk, helemaal niet meer komt), wil dat nog niet zeggen dat de receptoren die de “beloning” verwachtten, werden uitgeschakeld. Ze blijven doorgaan en wachten en wachten op een “oplossing”, een beloning. Het is niet verrassend dat onder de proefpersonen van het experiment het hersenpatroon nog steeds aangaf erg verliefd te zijn. Het reageert op een bijna Pavloviaanse manier op het beeld van de geliefde. Hoewel ze cognitief wisten dat hun relaties voorbij waren, bevond een deel van het brein van elke deelnemer zich nog in de motivatiemodus.

Maar delen van de hersenen proberen in zo’n geval andere delen te overrulen. De orbitale frontale cortex, die betrokken is bij het leren van emoties en het beheersen van gedrag, wordt geactiveerd. Zoals we allemaal weten, heb je als je hartzeer hebt de neiging dingen te doen waar je later waarschijnlijk spijt van zult krijgen. Maar tegelijkertijd probeert een ander deel van jou daar het deksel op te houden. (wat niet altijd lukt….helaas…).

De proefpersonen waren dus nog steeds verslaafd. Terwijl ze beelden van hun afwijzers bekeken, werden hersengebieden geactiveerd die normaliter geactiveerd worden bij personen die hunkeren naar en verslaafd zijn aan drugs. Nogmaals, niet anders dan iemand die verslaafd is maar probeert af te kicken van nicotine of cocaïne.

In het geval van een verloren liefde, en vooral wanneer de relatie lang heeft geduurd, heeft de rouwende persoon duizenden neurale circuits gewijd aan die verloren persoon, en elk van deze pijnlijke circuits moet worden gereconstrueerd. Net zoals bij een verslaving aan verdovende middelen dus.

En dit brengt ons natuurlijk bij de fysieke pijn.

Love hurts
Want als je diep in het moeras van liefdesverdriet zit, is de kans groot dat je ergens in je lichaam pijn voelt – waarschijnlijk in je borst of buik. Sommige mensen omschrijven het als een doffe pijn, anderen als doordringend, terwijl weer anderen het als een verpletterende sensatie ervaren. De pijn kan een paar seconden aanhouden en dan afnemen, of het kan chronisch zijn, dagen aan je hangen, je uitputten, net als de pijn van bijvoorbeeld een rugblessure of migraine.

Maar hoe kunnen we de sensatie van het breken van ons hart – terwijl ze dat in feite niet is, althans niet letterlijk – in overeenstemming brengen met de biofysische realiteit? Wat gebeurt er eigenlijk in ons lichaam om die sensatie te creëren? Het korte antwoord is dat niemand het weet. Het lange antwoord is dat de pijn kan worden veroorzaakt door de gelijktijdige hormonale activering van het sympathische activeringssysteem (meestal aangeduid als vecht-of-vluchtstress die hart- en longfunctie verhoogt) en het para-sympathische systeem (de rust-en-vertering staat die het hart vertraagt ​​en verbonden is met het systeem van sociale betrokkenheid). In feite zou het dus kunnen zijn alsof zowel het gaspedaal als de remmen van het lichamelijke systeem tegelijkertijd worden ingedrukt. Die tegenstrijdige acties wekken het gevoel van liefdesverdriet en fysieke pijn op.

Hoewel er nog weinig onderzoek is verricht naar de oorzaken voor de fysieke pijn die gevoeld wordt bij liefdesverdriet, geven de resultaten van de eerder genoemde fMRI-studie van mensen met een gebroken hart aan dat wanneer de proefpersonen naar hun afwijzende persoon keken, in hun hersenen hetzelfde gebied dat geassocieerd wordt met fysieke pijn werd geactiveerd. Een andere studie die de emotionele-fysieke pijnverbinding onderzocht, vergeleek fMRI-resultaten van proefpersonen die een heet voorwerp aanraakten met degenen die naar een foto van een ex-partner keken en die de specifieke ervaring van afwijzing mentaal opnieuw beleefden. De resultaten bevestigden dat sociale afwijzing en fysieke pijn precies dezelfde neurale patronen laten zien in de hersenen. Dus als je zegt dat je pijn voelt omdat je bent afgewezen door iemand die dicht bij je staat, is dit niet alleen metafoor. Wat je hersenen betreft, is de pijn die je voelt niet anders dan bijvoorbeeld een brandwond.

Liefdesverdriet wordt in de psychologie ook wel omschreven als ‘het activeren van pijn als reactie op het verlies van of bedreiging van sociale verbanden’. Vanuit een evolutionair perspectief diende de “sociale pijn” door een scheiding waarschijnlijk een doel. Op de savannes die de jacht- en verzamelgronden waren van onze voorouders was veiligheid belangrijk…
Uitsluiting van welke aard dan ook, inclusief scheiding van een groep of partner, betekende de dood, net zoals fysieke pijn een levensbedreigend letsel kan signaleren. Psychologen redeneren dat de neurale circuits van fysieke pijn en emotionele pijn zich hebben ontwikkeld tot dezelfde neurale circuits om de mens voor gevaar te waarschuwen.

En het goede nieuws….?
Het goede nieuws is, tenminste wanneer we de studies naar de neurale paden van emoties geloven, dat het helen van een gebroken hart neerkomt op het re-wiren van het brein. Het aanleggen van nieuwe paden in het brein.

Door het inzetten van het automatische -onbewuste- systeem -iets wat bereikt kan worden door hypnotherapie en hypnose – kan dit proces veel gemakkelijker in gang worden gezet.

Sterker nog, studies met betrekking tot neurale plasticiteit laten zien dat we hier zelfs beter uit kunnen komen!

 

Wil je meer informatie over hoe hypnotherapie werkt of wat het voor jou kan betekenen?
Neem vrijblijvend contact met me op, dat kan heel gemakkelijk via mijn website:

https://www.ansmeijer.com