Iedereen ervaart het….
Je kent het vast wel – dat een bepaalde geur je neus binnenkomt en je plotseling terug wordt gebracht naar een heel specifiek moment in je verleden, terwijl een heel expliciete herinnering plotseling omhoog komt in je gedachten en je gevoelens.
En terwijl je dit aan het lezen was, dacht je misschien terug aan de laatste keer dat je dit overkwam. Zo niet, probeer dan de laatste keer dat je het meemaakte maar eens te herinneren….. Het kan een dierbare herinnering zijn, een bepaalde persoon of plaats, favoriet eten, of misschien een specifiek moment uit je kindertijd.
Voor mij is er een heel specifieke maar moeilijk te omschrijven geur die ik af en toe tegenkom. Wanneer ik die geur ruik, ben ik plotseling weer 4, op de kleuterschool, draag ik een oversized plastic schort en sta ik voor een ezel met een gigantische kwast in mijn hand terwijl ik iets kleurrijks en abstracts schilder. Ongetwijfeld een meesterwerk 😉
En ik weet zeker dat zonder die geur deze herinnering nooit naar boven zou komen en zeker niet zo levendig.
Wat interessant is, is dat uit onderzoeken is gebleken dat herinneringen die worden veroorzaakt door geur, doorgaans emotioneler zijn dan herinneringen die worden veroorzaakt door beelden of geluiden en sterker dan herinneringen die worden geassocieerd met woorden of plaatjes.
Nog interessanter is dat geur oudere herinneringen lijkt op te wekken dan die met andere zintuigen. Want wat blijkt, is dat geur-gerelateerde herinneringen meestal betrekking hebben op gebeurtenissen, mensen, plaatsen of objecten uit de eerste 10 jaren van je leven.
Hoe ruiken we?
Geur is het vroegst ontwikkelde zintuig in levende organismen, de allereerste methode die organismen gebruikten om te communiceren. Denk bijvoorbeeld aan hoe dieren laten weten dat zij in een vruchtbare periode zitten of geur afscheiden wanneer er gevaar dreigt.
Communicatie via een geurzintuig was altijd wel in een of andere vorm in organismen, door die evolutie van meer dan 500 miljoen jaar heen.
En omdat dit geurzintuig door de evolutie heen al zo lang aanwezig is, heeft het zich kunnen ontwikkelen tot een zeer complex olfactorisch (geurgerelateerd) systeem dat elk van ons in zich heeft.
Wanneer je er bij stil staat dat er slechts 3 soorten kleurgevoelige receptoren in onze ogen aanwezig zijn, is het verbazingwekkend hoe deze 3 in staat zijn om het hele spectrum van kleuren te vormen dat we zien. En probeer je dan maar eens voor te stellen dat er meer dan 1.000 verschillende soorten geurreceptoren in onze neus aanwezig zijn. Dat betekent dat een TRILJOEN verschillende geuren door de menselijke neus kunnen worden gedetecteerd. Geen wonder dat er zoveel geuren zijn die we niet kunnen beschrijven of waar we de vinger niet precies op kunnen leggen, maar waarvan we exact de geur herkennen.
En misschien vraag je je af wat het nut is van ZO veel verschillende soorten receptoren wanneer onze ogen al die kleuren kunnen waarnemen met slechts 3 soorten.
Dat zal ik uitleggen, want vanuit een evolutionair biologisch perspectief gezien, is geur cruciaal om te overleven – het wordt voor bijna alle overlevingsmechanismen gebruikt; het wordt gebruikt om voedsel te vinden, partners te vinden, de speciale band tussen een moeder en haar jongen te vormen en gevaren voor bijvoorbeeld roofdieren door te geven of om gifstoffen te identificeren… en nog zo veel meer!
De snelweg naar ons brein
En wanneer je dat weet, is het niet verwonderlijk dat ons reukvermogen een unieke en rechtstreekse snelweg naar de hersenen heeft.
Want in tegenstelling tot andere sensorische signalen, omzeilen reuksignalen de thalamus – wat eigenlijk heel vreemd is omdat deze normaal gesproken signalen van het lichaam verzamelt en van daar uit naar de juiste delen van de hersenen verstuurt.
In plaats daarvan gaan de signalen rechtstreeks van de bulbus olfactorius aan de voorkant van de hersenen naar het gebied van de cortex dat met geur wordt geassocieerd. Het wordt de olfactorische cortex genoemd. Deze verwerkt de geur in het kortetermijngeheugen en verzamelt bijbehorende informatie van andere zintuigen voor toekomstig gebruik als langetermijngeheugen.
Geursignalen reizen ook naar delen van het limbisch systeem, het centrum van de hersenen voor emotie en geheugen, en richten zich daarbij specifiek op de hippocampus en de amygdala.
De hippocampus is een plek waar herinneringen gevormd, opgeslagen en georganiseerd worden. Heel belangrijk is dat de hippocampus herinneringen verbindt met de zintuigen – waaronder geur. Dit maakt het voor ons mogelijk om te leren van voorgaande ervaringen. Dus als je je een keer hebt gebrand aan een hete kachel, zal je dat een tweede keer niet doen….. nou ja, de meesten van ons dan…
De amygdala aan de andere kant, is een klein maar belangrijk gebied van de hersenen dat voornamelijk wordt geassocieerd met emoties. Het heeft een sterke, directe link met de bulbus olfactorius. En daarmee draagt het bij aan de vorming van herinneringen. Zowel de positieve als de negatieve….
En hoe interessant is het dat geur zó sterk verweven is met geheugen en emotie in de innerlijke werking van ons brein. Ik denk dat dit, samen met het feit dat het ons vroegst ontwikkelde zintuig is, een beetje verklaart waarom geur zo’n sterke reactie kan oproepen.
En juist omdat geur een zo sterke en directe relatie heeft met het brein en de daarin opgeslagen herinneringen en emoties, is het heel effectief om dit in te zetten bij hypnotherapie. Want daarmee kan je het gebruiken om positieve veranderingen teweeg te brengen. Ben je na het lezen van dit artikel nieuwsgierig geworden en wil je weten hoe jij hypnotherapie voor jou kan laten werken?
Maak dan een afspraak of neem contact op met mijn praktijk. Of bel met 06-46 35 01 00
Hoe dan ook, ik ben reuze benieuwd welke geur in jouw herinnering kwam toen je dit bericht begon te lezen en welke gebeurtenis en de daaraan gelinkte emotie daarmee omhoog kwam!?! 🙂
Enkele bronnen voor meer info:
- https://www.bbc.co.uk/science/humanbody/body/factfiles/smell/smell_animation.shtml
- https://medicalxpress.com/news/2012-03-brain-odor.html
- https://www.sciencemag.org/news/2014/03/human-nose-can-detect-trillion-smells
- https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/ajpa.21441
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK55967/